Een lüttje Verhaal över de Geschicht van de Fresensport

Dat Entstahn

Hannes Fleßner, een van de bekannteste Produzenten un Liedermaakers van Ostfreesland, schreev vör mennig Joar een Leed för de Boßelsport:

"Moder, do mi de Pockholter her un ok mien Flüchterkloot,  wi fragen nich na Wind und Wäär, dat sitt uns so in't Blood. Hier up an un denn liekut! Lüch up un fleu herut!“

Noch vandaag word dat Leed van Flesner be mennig Freesensport- Utrichten sungen. Doch wo un wenner is egentlich de Freesensport entstahn? Blod de wenigsten weeten öve de Geschicht van de ostfreeske und ollnbörger Heimatsport Bescheed.

De erste Theorie, van en ut Jever stammenden Professor Niemann, föhrt uns in de Tied um 500 n. Chr. Too disse Tied sind mennig Waffen entstahn. De Spööldriev van de Minsken, Steenen oder wat anners wiet weg to schleudern, har damals en praktischen Charakter. De Minksen mussen överleven! Na disse erste Theorie hebben sük de Küstenbewohners mit hör Scheetkünste tegen frömde Gegners  verteidigt. Wenn de Frömden övert Meer oder över Land angriepen wullen, wurden se van genau platzeerte “Kloten” empfangen. Mit disse Geschosse hett man, so as bekannt, jede Frömde verdreven. Ok de römische Geschichtsschriever Tacitus schreev, dat de Römers up disse Wies angrepen worden sünd, as se de Nörden Dütschlands erobern wullen.

Disse Geschosse sünd mit Sekerheit lütje Kleikugels wesst. Anner Waffen weren unbekannt oder stunnen enfach nich to Verfügung.[1]   De Grund weer vull van Solt un dat weer schier unmöglich, dat Bomen un Struken wursen, ut de man to Bispill Piel und Bogen maken kunn.[2] De Grund an´t Küste kleve domals all, so dat dat Maken van Kloten up jedenfall mögelk weer. Wissenschaftlers hebben 2000 Johr olt, fustdicke, ut presst und drögt Kleigrund-Kugels funnen. In Holland hett man sogar lüttje Holtkugels utgraven, de ca. 700 Johr olt sünd. In lüttje Locken hett man damals all Blei füllt. Blod warto se bruukt wuren, is nich klar. Viellicht hett man all to de Tied de Kugels as Kloten bit Sport nutzt. Man kann mit Sekerheit seggen, dat Füürwaffen de Kloten as Verteidigungsmiddel oflöst hebben, man dat Klootscheeten as Spöl is bleven.[3]

De twede Theorie beseggt, dat de Küstenbewohners Lienen an lütje Kleiklumpen befestigt hebben, um Drievholt ut Water to fisken. Se hebben de Kleiklumpen wiet in´t Meer schleudert un denn mit Hülp van de Lien de Kugel samt Drievholt an Strand trucken. En Argument darför is, dat de meeste Minsken an´t Küste damals leep arm weeren. Somit wassen se över jede Stückje Holt blied, wat se umsünst kriggen kunnen. Dat Holt kunnen de Minsken verkopen, verbauen oder in´t Ovend  verbrannen. Mit de Tied is ut disse överlevenswichtige Vörgang en Hobby worden, wat bit vandaag besteiht. Disse Theorie stützt sük up en Chronik van de Hambörger Staatsbibliothek (9. Jorhunnert).[4]

Wekker van disse Theorien nu de richtige is, is jeden sülms överlaten.

En anner Fraag kann man mit disse lütje Afsnitt ok klären. De Freesensport in nich unbedingt in Oostfreesland entstahn, wat de meesten Minsken vaandag glöven. Völ wahrschienlicher is, dat disse Sport an de gesamte Küste to Huus is, van Holland bit Schleswig Holstein. Ok Irland dürt nich vergetten worden.

Erste urkundliche Belege

Mit de Tied is ut de Verteidigungsmiddel en Spölobjekt worden. In dat Mitteloller word van dat Klootscheten bold gar nich proot. In´t 15. Jahrhunnert find man erste Hennwiesen in Holland. 1485 ist dat Klootscheten vant Rat van de Stadt Amsterdam verboden worden. Man sull nich mit Kloten smieten, wiel de Stadmüren un de Minsken truffen worden kunnen.

In Neddersassen is dat Klootscheten erstmaals 1510 belegt worden. In dat ollste Landgerichtklaagbook van de Stadt Emden find man folgende Bidrag: “Item Johan van Laer in meyster Ennen Karl heft Sebben Krogher mytte Klote voir de copp gheschoten, syn oghe lellick blaw und 2 blodelsse int ansicht.” Hier is also en Kröger punnig an´t Oog un in´t Snut beseert  worden. Dit weer nich good för de Roop van de Freesensport.

Klootscheeten un Boßeln – Een Volkssport

Ok in de 19. Johrhunnert un in de Tied van de 1. un 2. Weltkrieg hett dat mennig Probleme mit de Fresensport geven. De „Industrielle Revolution“ un dat „Massen-Inberopen“ van junge Soldaten leet dat Spölen mit de Kloten en bietje in Achtergrund kamen. Dor will ik nu jedoch nich wieder up ingahn.

As in Punkt twee all vertellt, wur dat Stratenboßeln mit de Tied immer lever bedreven. De Grund weer de enfachere Technik as bit Klootscheten. De erste Vereinen sünd Enn 19. un Anfang 20. Jahrhunnert gründt worden. 1897 weer de erste offizielle Klootscheter-Wettkampf tüsken Oostfreesland un Ollnbörg. Siet disse Tietpunkt word, wenn dat Weer dat tolett, jede Johr disse Wettkampf utdragen. Dat Stratenboßeln sall um de Tied ok all regelmatig stattfunnen hebben, jedoch nich so as wi dat vandaag vörfinnen.

In Oostfreesland is in Friedebörg 1902 de erste Kreisverband gründt worden. Later kwammen noch Esens (1905), Wittmund (1911), Nörden (1926), Auerk (1931) un Laer (1972) darto. So is 1947 de Landesklootscheeterverband Oostfreesland e.V. (LKV) entstahn. 2003 harr de Verband sess Kreisverbände, 145 Vereine un 25.976 Mitglieder. Butjadingen und Stadland (1906) waasen de erste beid Kreisverbände van Ollnbörg. Ammerland (1910), Waterkant (1919), Jeverland (1926), Friesische Wehde (1950) un Wilhelmshaven (1955) kwammen noch darto. De Klootscheterlandesverband Ollnbörg e.V. (KLV) is 1951 gründt worden. 2003 harr he söven Kreisverbände, 117 Vereine un 15.186 Mitglieder.

Neben mennig oostfreeske, ollnbörgsche un düütsche Meisterschaften, gifft dat siet 1969 ok Europameisterschaften. Deelnehmen deit de FKV (Friesischer Klootschießer Verband / Ostfriesland und Oldenburg), de VSHB (Verband Schleswig-Holsteinischer Boßler), de NKB (Nederlands Klootschieters Bond), de BC (Bol Chuman Na h´Eireann / Irland) un de ABIS (Associazione Boccetta Italiana / Italien). All disse Verbände bilden mitnanner de IBA (International Bowlplaying Association).

1969 wass Italien noch nich mit dorbi. Se gaffen 2000 in Meldörp (bit Noordsee) her Instand. 1969 wass de Euro in Losser (Holland), 1970 in Cork (Irland), 1972 in Garding (SH), 1974 in Jever, 1977 in Cork, 1980 in Tubbergen (Holland), 1984 in Garding, 1988 in Norden, 1992 in Cork, 1996 in Tubbergen, 2000 in Meldorf (SH), 2004 in Westerstede un 2008 in Cork. 2012 sall de Europameisterschaft da erste Maal in Italien wesen. Bitlang hebben de Sportlers van de FKV jümmers am besten afschneeden.

Siet de 80er Jahren gifft dat hen un her ok mal Weltmeisterschaften. Jedoch sünt disse Utrichten noch nich so anerkannt as de Europameisterschaften. Grund darför könen bither de fehlende Verbände buten  Europa wesen.

(Auszug aus einer Uni-Arbeit von G.-M. Köllmann)